- VHC là doanh nghiệp hưởng lợi nhiều nhất nếu Mỹ áp thuế nhập khẩu 60-100% lên Trung Quốc và 10-20% lên các nước khác nhờ Mỹ là thị trường xuất khẩu chính, trong khi ANV và IDI ít hưởng lợi do thị trường Mỹ chiếm lần lượt 10% và dưới 5%. Trong kịch bản tích cực nhất, LNST CTM của VHC năm 2026 đạt 1.872 tỷ đồng, tương đương EPS là 9.307 đồng/cp (+12% so với ước tính trước đó của chúng tôi).
- Khả năng áp thuế chưa rõ ràng nhưng mức thuế kỳ vọng không quá cao do giá trị xuất-nhập khẩu thủy sản của Mỹ ở mức thấp.
- Trước giai đoạn áp thuế, sản lượng thủy sản xuất khẩu nhiều khả năng sẽ tăng mạnh đột ngột do người mua tại Mỹ trữ hàng trước để tránh thuế cao. Tuy nhiên, giá cước vận chuyển dự kiến tăng theo sẽ bào mòn bớt lợi nhuận.
- Sau khi mức thuế mới có hiệu lực, thị phần sản lượng cá tra tại Mỹ tăng nhiều/ít tùy thuộc vào khả năng cạnh tranh về giá sau thuế nhập khẩu. Trong khi đó, ngành tôm dự kiến không hưởng lợi và cũng không ảnh hưởng tiêu cực do các nước xuất khẩu tôm qua Mỹ chủ yếu là Ấn độ, Ecuador, Indonesia và giá bán tôm Việt Nam cũng cao hơn giá tôm nội địa sản xuất tại Mỹ.
Khả năng áp thuế chưa rõ ràng nhưng mức thuế kỳ vọng không quá cao
Trong quá khứ, Mỹ chưa từng áp thuế đồng bộ lên ngành thủy sản các nước. Tuy nhiên, nếu Mỹ áp thuế lên ngành thủy sản, mức thuế kỳ vọng không quá cao do giá trị xuất-nhập khẩu thủy sản của Mỹ thấp. Giá trị xuất khẩu thủy sản Mỹ trung bình 2021-2023 đạt 7,1 tỷ USD (chiếm 0,4% tổng giá trị hàng hóa xuất khẩu). Giá trị nhập khẩu thủy sản trung bình 2021-2023 đạt 30,7 tỷ USD (chiếm 1% tổng giá trị hàng hóa nhập khẩu tại Mỹ).
Ngành cá tra hưởng lợi nhiều hơn ngành tôm nếu bị áp thuế
Ngành thủy sản sẽ có khả năng biến động như sau nếu Mỹ áp thuế nhập khẩu 60-100% lên Trung Quốc và 10-20% lên các nước khác
- Trước giai đoạn áp thuế, sản lượng thủy sản xuất khẩu sẽ tăng mạnh đột ngột do người mua nhập khẩu trữ hàng trước để tránh thuế cao. Tuy nhiên, giá cước vận chuyển dự kiến tăng theo sẽ bào mòn bớt lợi nhuận.
- Sau khi mức thuế có hiệu lực, ngành cá tra sẽ hưởng lợi nhiều hơn ngành tôm. Ngành cá tra dự kiến sẽ chiếm 1 phần miếng bánh 10% thị phần của cá rô phi tùy theo khả năng cạnh tranh về giá sau thuế nhập khẩu (bảng 1, bảng 2). Giá cá tra trung bình 8T2024 hiện thấp hơn giá cá rô phi (85% từ Trung Quốc) và giá cá Minh Thái Alaska (Nội địa Mỹ) lần lượt 46% và 8% (hình 1).
Sản lượng cá Minh Thái Alaska có thể thay thế sản lượng cá rô phi do sản lượng cá Minh Thái xuất khẩu tương đương sản lượng Mỹ nhập khẩu cá rô phi.
- Hạn ngạch đánh bắt cá Minh Thái Alaska (Mỹ) đạt 1,5 triệu tấn/năm. Trong đó, Mỹ xuất khẩu trung bình 100 nghìn tấn/năm với thị trường chính là EU. Khi áp thuế nhập khẩu, cá Minh Thái (Mỹ) sẽ đẩy mạnh tiêu thụ nội địa thay vì xuất khẩu khi thị trường EU gặp sự cạnh tranh mạnh mẽ với cá Minh Thái Nga. Giá cá Minh Thái Nga ước tính thấp hơn giá cá Minh Thái (Mỹ) từ 5-10% và hạn ngạch đánh bắt cá Nga dự kiến tăng 7% trong năm 2025.
Đối với các thị trường khác như EU và Trung Quốc, ngành cá tra sẽ gặp sự cạnh tranh mạnh mẽ về giá đối với cá Minh Thái Nga và cá rô phi khi không thể xuất khẩu vào Mỹ.
Ngành tôm dự kiến không hưởng lợi và cũng không ảnh hưởng tiêu cực nếu bị áp thuế đồng bộ do các nước xuất khẩu tôm qua Mỹ chủ yếu là Ấn độ, Ecuador, Indonesia và giá bán tôm Việt Nam cũng thường duy trì ở mức cao hơn giá tôm nội địa sản xuất tại Mỹ. Bên cạnh đó, Mỹ cũng cần phải nhập khẩu tôm từ các nước do nguồn cung trong nước không đủ. Theo Hiệp hội chế biến tôm Mỹ (ASPA), tổng sản lượng tôm đông lạnh nước ấm sản xuất năm 2022 của Mỹ là 134 nghìn pound (tương đương 7,4% nhu cầu tiêu thụ tại Mỹ).
